माफाल्दाका सर्जकलाई विदाइ दिंदै विश्वभरका कलाकार
सेप्टेम्बर २०१४ मा माफाल्दाको ५०औं वार्षिकोत्सवको उपलक्ष्यमा आयोजना गरिएको प्रदर्शनीमा भाग लिंदै किनो। तस्वीर: अर्जेन्टिनाको संस्कृति मन्त्रालय/फ्लीकर। (CC BY-SA 2.0)
सेप्टेम्बर ३० का दिन पुरस्कार विजेता ८८ वर्षीय अर्जेन्टिनी कार्टुनिस्ट होआकिन साल्भाडोर लाभादो तेओनको देहावसान भयो। किनोको नामले बढी चिनिने उनले प्रख्यात कमिक स्ट्रीप पात्र माफाल्दाको सिर्जना गरेका थिए। एक क्रान्तिकारी, महिलावादी, पर्यावरणविद र मानवतावादी बालिकाका रूपमा माफाल्दाले पुस्तौं पुस्ताको माया पाएकी छिन्।
किनोको निधन माफाल्दाको प्रथम प्रकाशनको ५६औं वार्षिकोत्सवको भोलिपल्ट भएको थियो। यो समाचार तुरुन्तै चारैतिर फैलियो र विश्वभरिका अनगिन्ति मिडिया, कलाकार तथा प्रख्यात हस्तीहरूबाट हार्दिक श्रद्घाञ्जलीको ओइरो लाग्न थाल्यो।
माफाल्दा कमिक स्ट्रीप स्पेनिश भाषाको सबैभन्दा प्रख्यात कार्टुनमध्ये एक हो र रैथाने ग्वारानी भाषामासमेत गरी ३० भन्दा बढी भाषामा अनुवाद भइसकेको छ। राजनीति, समाज, पर्यावरण र महिलावादीसम्बन्धी माफाल्दाका सन्देश सर्वव्यापी र अझै वर्तमान समय सुहाउँदो छ।
राजनीतिक व्यंग्य भएको माफाल्दाको एक क्लासिक स्ट्रीप। तस्वीर: “¡¡¡!!!”/ फ्लीकर (CC BY-NC-SA 2.0)। कमिक स्ट्रीप: “लोकतन्त्र डेमोक्रेसी (ग्रीकमा डेमोस भनेको जनता, र क्रेतोस भनेको अधिकार वा सत्ता)। सरकार जसमार्फत जनताले आधिपत्य जनाउँछन्।”
किनोका अन्य रचनाजस्तै माफाल्दा पनि उनको समयमा निकै विवादास्पद थिइन्। आफ्नो तिखो व्यंग्यले उनले अर्जेन्टिनी तानाशाहीको सेन्सरशीपलाई मात दिएकी थिइन् यद्यपि उनलाई चिलीका तानाशाह अगष्टो पिनोेशेले प्रतिबन्ध लगाएका थिए।
प्रिन्ट मिडिया (कार्टुन, पत्रिका तथा पुस्तक) का साथै माफाल्दा र उनका साथीहरूले आफ्नै टेलिश्रृंखलामा अभिनय पनि गरे। नौ वर्षको अवधिमै (सन् १९६४ देखि १९७३ सम्म) उनी संसारभरि छाइन र “सुन्दर विश्वका लागि विद्रोह र विश्वासको सर्वव्यापी प्रतीक” भइन्।
किनोको निधनपश्चात् सामाजिक सञ्जालमा अर्जेन्टिना तथा विश्वभरिका ग्राफिक कलाकारका श्रद्घाञ्जली सन्देश र उनका कमिकको ओइरो लाग्यो।
हाल अमेरिका बस्ने अर्जेन्टिनी कार्टुनिस्ट लिनिएर्सले पठाएको सन्देश:
??? pic.twitter.com/9wImYi6vPR
— Liniers (@porliniers) September 30, 2020
ब्युनोस एअर्सका चित्रकार लुली आफ्नो कृतज्ञता र समवेदना पोख्छिन्:
बाल कार्टुन चित्रकार निक माफाल्दा अब “टुहुरी” भइन् भन्छन्:
Se fue el más grande de todos. ? pic.twitter.com/T26JhtlLW4
— Nik (@Nikgaturro) September 30, 2020
उनी सर्वश्रेष्ठ थिए।
कोर्दोबाका कलाकार होरासियो अल्तुना शोक प्रकट गर्छन्:
— Horacio Altuna (@HoracioAltuna) September 30, 2020
प्रसिद्घ ग्राफिक व्यंग्यकार तुते (प्रख्यात कार्टुनिस्ट कालोइका छोरा) किनोलाई विदाइ सन्देश दिनका लागि उनमा समर्पित एक चित्र कोर्छन्:
Hoy se nos fue Quino, a quien tanto quería. Maestro de maestros, inolvidable. Gracias por tanto, Quinito ♥️
(Ahora estoy haciendo un dibujo para despedirlo). pic.twitter.com/4B351C4thE— Tute (@Tutehumor) September 30, 2020
आज मैले अत्यन्त माया गर्ने किनोले हामीलाई छाडेर गएका छन्। बिर्सन नसकिने, गुरुहरूका गुरु। धेरै धेरै धन्यवाद, किनितो।♥
(म उनलाई विदाइ दिनका लागि यो चित्र बनाउँदै छु।)
विश्वभरिका कलाकारहरूले किनोप्रति श्रद्घाञ्जलि अर्पण गरे। ग्रीक कार्टुनिस्ट पानोस जाकारिसले यो चित्र बनाए:
किनोलाई व्यक्तिगत रूपमा भेटेकी कोलम्बियन कलाकार नानीले शोक व्यक्त गर्दै विदाइका अभिव्यक्ति बाड्छिन्:
Tuve el honor de conocer a Quino, era un ser excepcional, sencillo, cercano, cariñoso. Por eso la grandeza de su trabajo, Magola está inspirada en Mafalda, siempre fue mi maestro, reconozco que no le llego ni a los tobillos, ahora las dos, las tres lloramos su ausencia pic.twitter.com/81JjIY6RJP
— tira cómica Magola (@naniopina) September 30, 2020
मैले किनोलाई भेट्ने सुअवसर पाएकी थिए। उनी विशिष्ट, सरल, मिलनसार र स्नेही व्यक्ति थिए। त्यसैले उनको उत्कृष्ट सिर्जना (मागोला माफाल्दाबाट प्रेरित पात्र हुन्) सदैव मेरा लागि प्रेरणाका श्रोत रहेको थियो। तर म स्वीकार्छु, म उनको स्तरमा पुगेकी छैन। हामी दुई, हामी तीन उनको अनुपस्थितिमा शोकमग्न छौं।
ब्राजिलबाट कार्लोस रुआसले भने:
Quino vai fazer falta para o mundo. Agora, ele está no panteão dos deuses dos quadrinhos, e seu legado é simplesmente inegualável. Se eu sou crítico em meu trabalho hoje, é porque ele me ensinou isso em seus livros. pic.twitter.com/RtBffCquvf
— Carlos Ruas (@sabadoqualquer) September 30, 2020
यस विश्वले किनोको अभाव महसुस गर्नेछ। अब उनी कमिक स्ट्रीपका देवताका मन्दिरमा पुगिसके, र उनको काम अतुलनीय रहेको छ। आज म आफ्ना सिर्जनाको आलोचना गर्छु किनकि मैले उनीबाट सिके।
चिलियन कार्टुनिस्ट नागुले किनोका सिर्जनाको प्रशंसा गरिन् :
Gracias por tanto Quino. pic.twitter.com/4pI79VJCDg
— Nagú (@nagu_cl) September 30, 2020
धेरै धन्यवाद, किनो।
फ्रान्सेली फ्रेड सोचार्डले हालसालैको हाइ स्कुलका विद्यार्थीका ड्रेसबारे भएको विवादतिर औंल्याउँदै सानी माफाल्दाको विद्रोहको प्रशंसा गर्छन् :
En guise d'hommage à Quino… avec Mafalda, une jeune fille qui n'a pas sa langue dans sa poche ! pic.twitter.com/rNYHQowuCh
— Fred Sochard (@FredSochard) September 30, 2020
किनोप्रति नमन…चुप नबस्ने युवती माफाल्दाको चित्रकासाथ।
तस्वीरमा: “हामी केटीहरू हामीलाई मनपर्ने लुगा लगाउँछौं।”
भेनेजुएलन कार्टुनिस्ट एडो इलस्त्रादो बालबालिकाको पुस्तामा माफाल्दाको प्रभावबारे भन्छन्:
Chau Quino. Mafalda y todos los niños vivimos en un mundo mejor, gracias a ti. #Quino #joaquinsalvadorlavado #mafalda pic.twitter.com/1dHG84D3VQ
— EDO (@edoilustrado) September 30, 2020
अलविदा, किनो। माफाल्दा र सबै बालबालिका सुन्दर संसारमा बसिरहेका छन्, धन्यवाद तपाईंलाई।
र, होण्डुरन चित्रकार अलान मकडोनल्डले आफ्नो पीडा माफाल्दाको चित्रमा उतारेका छन् :
— mcaricatura@gmail.com (@ALLANMCDONALD) September 30, 2020
नजानुस् ! म सुप खाने बाँचा गर्छु।
यो श्रद्घाञ्जलि इटालियन कार्टुनिस्ट माउरो बियानीले व्यक्त गरेका हुन्:
Per #Quino pic.twitter.com/zLIpwc5aku
— Mauro Biani (@maurobiani) September 30, 2020
En la imagen: “Dice el mundo que ya te extraña. Vuelve”.
चित्रमाः “संसारले भनिरहेको छ तपाईंको कमी अहिले नै महसुस भइरहेको छ। फर्की आउनुस्!”
किनोका धरोहर र सिकाइ सबैका हृदयमा सदा रहिरहनेछन् र उनका सिर्जनाले पुस्तौं पुस्तालाई आनन्द दिइरहनेछन् भन्ने कुरामा कुनै शंका छैन।
